Dil bilmeden Abhazya için şehit olan kardeşlerimiz hakkınızı helal edin.

Obruk,  yer altı suyunun, karbondioksit ile birleşimi sonucu karbonik asit oluşur. Bu karbonik asit kireç taşının yoğun olduğu toprakları zamanla çözerek yer altında mağaralar oluşmasına neden olur. Bir müddet sonra mağaranın üstünde bulunan toprak çöker. İşte bu çökme sonucu oluşan derin çukurlara obruk denir.

Son günlerde dili sürüşen siyasetçiler yanı sıra Çerkes mi? değil mi? Dil biliyor mu? Bilmeli mi? konusu çok konuşulmaya başlandı.

Abhazya Cumhuriyetinde devlet başkanı olma şartlarının en başında Abaza dilini bilmek şartı var. Bu dil için sınava tabi olan başkan adayları sınav sonuçlarına göre aday olur ya da olamazlar

Abhaz Dernekleri Federasyonu’na sırasıyla genel başkan olan Feridun Aksoy, Cengiz Koç, Ahmet Ceylan ve Atanur Aksoy Abhaz diline hakim genel başkanlardı.

Abhaz-Fed’in 14 Kasım 2021 tarihinde yapılan olağan genel kurulu adaylarından Murat Gümüş’ün Abazaca konuştuğu duyulmadığı için Abhaz dilini biliyor, bilmiyor konusu gündem yapılmaya çalışılmış ama yeterli desteği bulamamıştı.  

Bir halkın kültüründe unutulanı nedir diye saymaya başlasak dil konusu birinci sırayı alır.  Abaza dilinde Azaxua diye isimlendirilen kardeş halkımızın ne kadarı dil bilir, ya da bilmez hiçbir bilgim yok. Ama 32 günde 7200 km yol gidip 154750 kişi ile karşılıklı konuşan biri olarak Abaza dilini kim ne kadar konuşur dili ne kadar bilir bir fikrim var. İrtibat kurduğum Abhaz Nüfusunun içinde Apsualar  Aşua ve Aşharua lardan daha kalabalık. Nüfusa oranla Aşua ve Aşharua kardeşlerimiz Apsualara göre dillerine daha hâkim olduklarını gördüm.

İyi kötü 7-8 kez Abhazya ya gidip gelen biri olarak Abhazya’da da dil bilinirliği konusunda az çok fikrim var. Kaldığımız otelin resepsiyonunda 3 görevli varsa biri çat pat, kat görevlilerinden neredeyse tamamı abhaz dilini bilmiyor. Devlet dairelerinde nerede ise tamamında aynı problem var. Parlamentoda görev yapan parlamenterlerin de durumu farklı değil. Marketler deseniz aynı şekilde dil problem.

Bir anımı aktarmak isterim. Sergey Şamba bir tarihte Abhazya Dışişleri Bakanı idi. Oda diaspora ziyareti yapmış Ankara’da bir gece düzenlenmişti. Ankara’ya geçmeden önce Sakarya/Hendek Çakallık Köyünü ziyaret etmiş katılımcılar ile sohbet etmişti. Soru cevap bölümü yaşanırken bir soru üzerine  “Benim Abazacam bu soruyu yanıtlamaya yeterli değil, izninizle Rusça olarak yanıtlayayım” diyerek konuşmasını sürdürdü. Tercümanlığını da Soner Gogua yapmıştı.

Anavatan Abhazya da yaşayanlar dil problemi ile karşı karşıya kalıyorsa, Bağımsızlık ilanından buyana okullarında Abhazca eğitim yapıldığı halde dil bilme sorunu yaşanıyorsa biz Türkiye de ne yapalım.

Efendim dil evde konuşulmalı bundan ana-baba sorumlu diyenleri duyar gibiyim. Annem-Babam hayatta 90 lı yaşlarda bende bilmiyorum ama onların benim kadar da bilgileri yok.

Yazıma Obruk tarifi yaparak başladım. Gerçekten bu konunun uzun uzadıya tartışılması kalabalık yerlerde oluşabilecek obruk etkisi oluşabilir. Bir gün o çukurun içinde kaybolup gideceğiz. Çok sayıda tanıdığım var Abhaz dilini en güzel şekilde konuşan hatta okuryazar olan. Ama bir tanesi bir sayfa tercüme mi yapmış, bir eser mi kazandırmış. Çocuğuna torununa dil mi öğretmiş. Hayır, sadece konuşmuş. Vatan bayrak sevgisi verebildiyse ne mutlu ona.

Dil bilmeden Abhazya için şehit olan kardeşlerimiz hakkınızı helal edin.

Özen Atsanba