Abhazların Anadolu Ajansına Katkıları

 

Türkiye’nin ulusal kurtuluş savaşının her aşamasına, cumhuriyet döneminin her safhasına tanıklık eden Anadolu Ajansı kimlerin katkısı ve hangi finansmanla kuruldu ?.

 

İşte buraya bir parantez açmak gerekir.

Akil adamlar listesinde hiçbir çerkes kökenli alınmadı.

Hiç alan '' el '' olmadık.

Yetiştiğimiz kültür ve genlerimiz dolayısıyla hep ''veren'' el olduk.

Kibarlığımızdan, asaletimizden hep sustuk. Yaptıklarımızı, yardımlarımızı, desteklerimizi söylemedik, ayıp olması diye.

 

Bizim yazılı olmayan ancak yaptırım gücü çok fazla olan temeli ''AYIP'' üzerinde kurulan ''Habze'' denilen anayasamız gereği bazı şeyleri görmezliğe geldik, duymazlığa geldik ancak birileri bilmeli ki, bizde görüyor, duyuyor, artı eksi düşünebiliyor, muhakeme ediyor, iyiliği ve kötüyü ayırabiliyor. Üzülüyor ve seviniyoruz.

 

Biz insanız, biz halkız, bizde bu ülkenin yüzlerce yıllık vatandaşıyız.

Türkiye’nin ulusal kurtuluş savaşında biz Çerkesler hep öndeydik. İdari, askeri üst kademelerde görev aldık.

Bu ülkede ulusal kurtuluş savaşında iç isyanlar bastırılmamış olsaydı savaş kazanılamaz barış gelemezdi. Bu isyanları bastıranlarda çerkes asıllı gönüllülerdi.

 

Ulusal kurtuluş savaşının istihbaratını yapan Teşkilatı Mahsusa da Çerkesler tarafından kuruldu.

Atatürk'ün samsuna gitmesi için Bandırma vapurunu da tahsis eden Osmanlı imparatorluğunun son Bahriye Nazırı Rauf Orbay'da bir kuzey Kafkasyalı bir Abhaz’dı.

 

Tarihte Türk adını taşıyan ilk Türk devleti ''Batı Trakya Türk Devleti''idi, kuranlarda Çerkeslerdi.

Bizim Anadolu coğrafyasında hep ilklerde imzamız olmuştur.

Nisan 1920 'de Anadolu Ajansının kurulması da kuzey Kafkas kökenlilerin katkıları ile olmuştur.

Bu ülkede, ulusal kurtuluş savaşı döneminde SSCB 'liğinin maddi ve manevi katkıları, Lenin’in desteği, Kuzey Kafkas halklarının katkıları ve destekleri hiç dile getirilmemiştir. Kemalist tarihçiler bu sayfaları hiç açmamışlar yok saymışlardır.

 

Ankara Polatlı’da, Top Füze Okulunun bahçesinde sergilenen topların içinde SSCB'liğinden gelen toplar, niçin geldi, nasıl geldi, kimler getirdi diye kimse düşünmek istemedi.

 

SSCB lideri Lenin Türkiye’nin ulusal kurtuluş savaşına destek vermiş Anadolu'ya gönderdiği heyet'e Abhaz yurtsever, öncü devrimci Efraim Yaşba'yı başkan tayin etmişti.

 

Yine Abhaz yurtsever, devrim öncüsü Nestor Lakoba savaş yıllarında Anadolu topraklarına üç defa gelmiş kuzey Kafkas halklarının aralarında topladıkları yardımı getirmişti.

 

İşte Nestor Lakoba’nın getirip, Kazım Karabekir paşaya verilen 45.000 liradan artan 8.000 lira ile kuruldu ANADOLU AJANSI.

 

Anadolu Ajansının kuruluş fikri Adapazarı’nda o zamanki adıyla Akhisar’da şimdi adıyla Pamukova’da doğdu.

 

İstanbul’da yayıncı olan Yunus Nadi Abalıoğlu ile aslen çerkes Adige asıllı olan Halide Edip Adıvar Pamukova’da bir araya gelerek bilgi alış verişinde bulundular.

 

Emperyal ülkelerce işgal edilmiş İstanbul’da, ulusal kurtuluş savaşının haklılığını savunacak, doğru ve ilkeli haber yapacak, yalan ve kandırmalara dur diyecek bir yayın kuruluşun olması ve yaşaması imkânsızdı.

 

Bu nedenle Anadolu’da Ankara’da milli bir ajans kurulması konusunda Abalıoğlu ve Adıvar mutabakata vardılar. Konuyu Ankara’ya götürüp Mustafa Kemal'e aktardılar. Mustafa Kemal'in oluru ile Ankara Ziraat Mektebinde Anadolu Ajansı kuruldu.

 

1 Mart 1925 Tarihinde anonim şirkete dönüştürülerek Anadolu Ajansına özerk bir yapı verildi.

Anadolu Ajansı, bugün beş dilde yayın yapıyor. Yakında onbir dilde daha yayın yapacak. Bu dillerin içinde Kürtçede olacak. Kürt dili ile yayın yapması isabetli bir karardır ve geç kalınmıştır.

 

Anadolu Ajansının yurtiçi ve yurtdışında yüzlerce büro ve temsilcilikleri var. Kafkas coğrafyasında da Bakü ve Tiflis'te büroları bulunmakta.

 

Dünyada ahde vefa denilen bir duygu birikimi var. Anadolu Ajansı Kuzey Kafkas Halklarının aralarında topladığı paralardan arta kalan 8.000 lira ile kuruldu.

 

Kuzey Kafkas Halklarının yaşadığı coğrafya olan; Sohum, Nalçik, Maykop, Grozni, Viladikafkas, Nazran, Çerkesk, Tisinvali, Mahaçkale kentlerin birinde bir büro veya irtibat bürosu kurulması ahde vefanın göstergesi olamaz mı?

 

Anadolu Ajansının, Kuzey Kafkas dillerinden bir veya birkaçı ile yayın yapması isteğimiz ve beklentimizdir.

Bu isteğimizde çok görülmemeli.

 

Artık birileri istese de istemese de ''VEREN EL'' statümüzü bırakıp birazda ''ALAN EL'' statüsüne geçmeyi düşünüyoruz.

Dün, dünde kaldı. Bugün yeni bir dünya var. Bu yenidünyada yeni bir çerkes profili var.

Bu yeni çerkes profilini iyi algılamak gerek.

 

 Erol Kılıç Kutalia