Bganba Oral Kobaş’a Sorduk:

Bganba Oral Kobaş Neden Genel Başkan Adayı?

Özen Sanbay Atsanba-Necdet Akoğlu Agumaa

Abhaz Postası

2014 Yılında Sakarya Abhaz Derneğini kurarak, kurucu başkan olarak başladığım bu onurlu görevim bugüne kadar devam etti. Bu süreç içinde pek çok projeye imza attık. Bu projeler içinde bizi en çok heyecanlandıran SAD Kültür Merkezi inşaatımız oldu. Bizler için hiçbir şey kolay değildi, bu süreçte pandemi nedeniyle zorluklar içinde geçti. Geçmişimizin hafızasından süzülerek gelen, kültürümüzü yansıtan, sevinçle sarıldığımız bu proje ile birlikte Sakarya’nın daha güçlü bir kurumsal yapıya kavuşacağını hayal ettik. Yeni ve daha güçlü bir başlangıç için toplumumuz adına buna gerçekten ihtiyacımız vardı.

Kendimizi ifade edebileceğimiz, tüm faaliyetlerimizi düzenli bir şekilde sürdürebileceğimiz, balo salonu, mutfağı, apsınra dans salonu, Abhaz kafesi, kütüphanesi, kreşi ve derslikleri ile gençlerimiz ve çocuklarımız için bir okul niteliğinde olabilecek bu yapı için, mevcut olanaklarımızı ortaya koyduk, halkımızla birlikte inşa ettik. Nasip olursa en kısa zamanda toplumumuzun kullanımına açarak, geleceğimiz olan çocuklarımıza miras olarak bırakmak istiyoruz.

Bu yıl haziran ayında yaptığımız SAD genel kurulunda, kongremize hitaben başkan olarak son kez karşılarında olduğumu, kültür merkezimizin bitirilmesi konusunda da son aşamaya geldiğimizi, ruhsat ve bürokratik işlemler nedeniyle bir süre daha görevde olacağımı, daha sonra görevi genç arkadaşlarıma bırakacağımı açıkladım. Ardından yürüttüğüm bu kutsal görevin başka bir aşamasına geçmek için izin istedim.

Örgütlü bir toplum olarak kurumsal bir yapıya kavuşmak adına, birlikte büyümek adına, diasporadaki kardeşlerimizle, anavatanımızın hakkını, hukukunu, varlığını duyurmak adına, arkadaşlarımla yaşamımız boyunca verdiğimiz mücadelede, varlıklarını her zaman yanımızda hissettiğimiz kadınlarımız, gençlerimiz ve ayhabılarımızla bu mücadeleyi sürdürmek ve nihayete ulaştırmak adına, sürgünde topraklarını kaybeden soydaşlarımızın sesi olmak adına, dünyaya özgür ve bağımsız Abhazya’nın dalgalanan bayrağını tanıtmak adına, ekibim ve ben, benden önce mücadele eden değerli federasyon başkanlarından bayrağı teslim almak için Abhaz Dernekleri Federasyonu yönetimine talip olduğumuzu açıkladım.

Abhaz Dernekleri Federasyonu Türkiye Abhaz diasporasının çatı örgütlenmesidir. Türkiye’de yaşayan Abhazların en büyük örgütlü gücüdür. Öyle olması gerekir. Bu nedenle; Abhaz Dernekleri Federasyonu diasporanın en büyük örgütlü gücü ise, daha önce elde ettiği kazanımlarını kaybetmeyerek, onların üzerine yeni kazanımlar elde ederek yoluna devam etmelidir. Bu kurumdan beklenen budur.

Abhaz camiası olarak pek çok sorunumuz var.  Bu sorunların üstesinden gelecek, kurumsal ve örgütlü bir yapı kurmak anlayışıyla, ekibim ile birlikte yola çıktık.

1 -  Abhaz-Fed’i Kurumsal Bir Yapıya Kavuşturma:

Tüm yönetimin ve diğer organların, yetki ve sorumlulukların tespit edildiği, görev tanımlarının yapıldığı, nihai kararların istişare edilerek alındığı ve bunu bir sistem haline getirildiği bir anlayışı ortaya koymayı düşünüyoruz. Bu, federasyon yönetimlerinin değişmeleri halinde kaldığı yerden, yeni gelişen olaylara adapte olarak gelişimini sürdürmesi demektir.

2 - Örgütlenme:

Bugün itibarıyla Abhaz Dernekleri Federasyonu bünyesinde 17 dernek temsil edilmektedir. Dernek açmak, tabela asmak iyidir, fakat bu toplumumuzu kucaklamak açısından yeterli değildir. Bunun sonunu iyi getiriyor olmanız gerekir. Derneklerimizi yüksek standartlara kavuşturmanız gerekmektedir.  Derneklerimiz ile iletişimin eksiksiz sağlanması, üye sayılarının arttırılarak örgütlenmenin tabana yayılmasının sağlanması, bulundukları kentin demografik yapılarının belirlenmesinin sağlanması, istihdam, yardımlaşma ve eğitim bursları konusunda öncülük yapılması, anadilde eğitim konusunda devlet desteği ve eğitmen destekleri sağlanması, derneklerin klasik dernekçilik anlayışlarının dışında, bulunduğu kentlerde sosyal, kültürel vb. faaliyetler konusunda aktif rol almalarının sağlanması ve derneklerin mali yapılarının güçlendirilmesi konusunda gereken çalışmaların yapılması şeklinde özetleyebiliriz. Mali yapılarının güçlendirilmesini önemsiyoruz. Çünkü derneklerimizin bütçeleri yetersiz. 2/3 bu bütçeler ile ne yapabilirsiniz, hangi faaliyetleri icra edebilirsiniz, ancak rutin lokal giderleriniz, kiradaysanız belki kiranızı ödeyebilirsiniz. Başka, faaliyetleriniz yok, çünkü ayıracağınız başka kaynağınız yok. Derneklerimizin Düzce ve Sakarya’da olduğu gibi kültür merkezi vb. ciddi projelere ve tüm bu sorunlara destek verecek, bu projelere sahip çıkacak, ortak kampanyalar düzenleyecek bunları gerçekten sorun yapacak, kısaca derneklerin federasyonu olacak bir yapılanmaya ihtiyacımız var.

3 - Dil, Kültür, Kimlik:

En önemli sorunlarımızdan biri. Sürgünden itibaren 157 yıllık bu süreçte maalesef ciddi bir şekilde asimile olmuş durumdayız. diasporada yaşayan, yok olmamaya direnen bizler dilimizi, kültürümüzü kaybediyoruz. bir toplum tüm değerlerini geleceğe taşıyabilirse başarılı olur. dil konuşulmayınca süreç içinde kültür ve kimlikte yok olur. Bakın Sakarya’da 4’ü köylerde olmak üzere 6 sınıf açarak, dönem sonunda 150 öğrencimize sertifika verdiğimiz çalışma dönemleri olmuştur. Ama bu yeterli değildir. Bunun devamlılığı esas olmalıdır. Ara verirseniz pandemi döneminde olduğu gibi, tekrar yeniden başlamak zorundasınız. Burada devamlılık esas olmalıdır. Buda yetmez. Bu çocuklarımızı yaz kamplarıyla her yıl Abhazya’ya göndermelisiniz. Orada kendi yaşıtlarıyla, akrabalarıyla bir araya gelmelerini sağlayarak kimlik bilincini kalıcı hale getirmelisiniz. Özellikle Sakarya ve Düzce derneklerimizin çok amaçlı kültür merkezlerinin bitirilmesi ile bu kentlerimiz pilot bölge anlayışıyla kreşten başlamak üzere, dil ve kültür çalışmalarının devamlılığını sağlayacak bir anlayış ortaya koymak istiyoruz. Bu konuda devletimizin verdiği yasal hakları da sonuna kadar kullanmak istiyoruz. Bu konuda sorunlarımız var ama karamsarlığa da kapılmamak lazım. Destek alacağımız kendi adımızı taşıyan bağımsız bir cumhuriyetimiz var. Bu avantajımızı da sonuna kadar kullanmalıyız. Abhazya Cumhuriyeti Geri Dönüş Devlet Komitesi ile birlikte, sonuç alıcı çalışmalar yapacağız.

4 - Lobi Faaliyetleri:

Lobi faaliyetlerimizin yetersiz oluşu en büyük eksiğimiz. Bakın bu konuda bir örnek vereceğim. Gürcistan büyük elçiliğinin Türkiye’deki tek etkin görevi Abhazların diaspora ile anavatan ilişkilerini koparmak, diasporadaki abhaz halkını etkisiz hale getirip yalnızlaştırmaktır. Bunu Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Dışişleri Bakanlığına baskı yaparak, Türkiye’deki her etkinliğimize kısıtlama getirerek, yaşam alanlarımızı daraltarak yapmaya çalışıyorlar. 2014 yılında kurulan Sakarya Abhaz Derneği üzerinde de bu lobinin ciddi baskısı olmasına rağmen, başta belediyeler ve valilikler olmak üzere, ticaret odaları, YÖK vasıtasıyla üniversiteler ve tüm kurumlara resmi yazı yazarak, SAD’ın her türlü faaliyetlerini engellemeye çalıştılar. Buna rağmen, bizler taviz vermeden belediyeden kültür merkezimiz için yer tahsisi aldık. Sakarya üniversitesinden öğrencilerimiz ile ilgili kontenjan hakkı aldık. Salonlarınızı kullandırmayın etkinliklerinde abhaz bayrağı kullanmalarına izin vermeyin dedikleri kurumların hem salonlarını kullandık hem de taviz vermeden abhaz bayrağı ile etkinliklerimizi, gösterilerimizi toplumumuzun gözü önünde sonuna kadar gerçekleştirdik. Taviz vererek, teslimiyetçi bir politika izleyerek bir yere varamazsınız. Gerekirse bedel ödemeyi göze almalısınız. Sonuç olarak, Abhazlar yok sayılacak bir toplum değildir, Türkiye diasporasının en büyük örgütlü gücü olması gereken Abhaz Dernekleri Federasyonu, yalnız kültürel anlamda değil, izleyeceği ve üreteceği politikalarla bir siyasi baskı unsuru olarak da etkili olabilmeli ve hem Türkiye’deki hem de Abhazya’daki muhataplarının ciddiye alacağı bir kurum olmalıdır. Bayrağınızı kullanmayın, Gürcistan’ın toprak bütünlüğü dediklerinde cılız bir ses çıkarmayacak bir federasyon anlayışı lazım. 

5 - Abhazya:

Abhazya Cumhuriyetinin tanınması çerçevesinde güçlü lobi faaliyetlerinde bulunmak. Başta Abhazya Cumhuriyeti Geri dönüş devlet komitesi olmak üzere, Abhazya kurumları ile federasyonumuz arasında yapılan protokolleri sonuç alacak şekilde ele almak. Abhazya’ya direk ulaşımın sağlanması konularında sonuç alıcı çalışmalar yapmak. Abhazya ile geçmişte yapılan kardeş şehir protokollerini canlandırmak ve yenilerini katmak. Diaspora tarihimizin en önemli olaylarından biri olan, Abhazya devlet başkanlığı seçimlerinin Türkiye’de yapılmasının, bu kazanılmış hakkımızın kesintisiz bir şekilde uygulamasını sağlamak. Abhazya Cumhuriyeti kurumları ile yeni projeler oluşturmak. Abhazya’nın demografik yapısına katkıda bulunacak projeleri hayata geçirecek bir vizyona ihtiyacımız var. Örneğin, Abhazya Cumhuriyeti Geri Dönüş Devlet Komitesi ile Abhazya üniversitesi arasında bir protokol yapıldı. Bu protokole göre Abhazya dışında yaşayan öğrencilerimiz, Abhazya devlet üniversitesinde sınavsız lisans eğitimi alma hakkına sahip olacaklardır. Bu güzel bir gelişme fakat yeterli değil. Abhazya nasıl bir turizm ülkesi ise, Sohum kentinin de bir üniversite kenti haline getirilmesi gerekmektedir. Düşünün; Abhazya Devlet Üniversitesinin, Moskova üniversiteleri ile iş birliği yapıp uluslararası standartlarda sahip bir üniversiteye dönüştürüldüğünü, aynı zamanda bu üniversitemizin lisans diplomalarının, denkliğinin tüm dünyada geçerli olduğunu. Bunların yapılması Abhazya devlet üniversitesini çok cazip hale getirecek ve diasporadan binlerce öğrencimizin Abhazya’ya gelmesi sağlanacaktır. Binlerce öğrencimizin en az 5 yıl Abhazya’da kalması sağlanacak, anadillerinin yanında birkaç farklı dil daha öğrenecekler. Çevreleri ve aileleri ile birlikte düşünüldüğünde kurulacak gönül bağının yanında çifte vatandaşlık yoluyla Abhazya’nın demografik yapısına katkısı, ekonomiye katkısı büyük bir potansiyel yaratacaktır. Bu ve benzeri projelerin ciddiye alınarak, hayata geçirilmesi, pek çok sorunumuza çare olabilecektir

Bu sorunların üstesinden gelebilmek için;

Abhaz-Fed’in kurumsal kişiliği Abhazya devleti tarafından daha üst düzeyde kabul edilmeli. Sadece Geriye Dönüş Komitesi ile imzalanan ikili protokollerle sınırlı kalmamalı. Abhaz-Fed tüm bakanlıklar ve parlamento ile diasporanın yegane örgütlü yapısı olarak, aracısız ilişki kurabilecek ve iş birliği yapabilecek güçlü bir statüye sahip olmalı ve bu durum tüm kamuoyuna en yetkili ağızdan açıkça deklare edilmeli.

Abhaz-Fed Genel Başkanının, (Türkiye’nin Abhazya’yı tanımaması ve temsilciliğimizi yasal olarak kabul etmemesi nedeniyle var olan veya oluşabilecek sıkıntılar nedeniyle) göreve geldiği andan itibaren Abhazya Cumhurbaşkanının “diaspora özel temsilcisi” unvanına sahip olması gerekir. Abhaz-Fed Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre kurulmuştur. Bu nedenle Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre kurulan Abhaz-Fed’in, muhatap alınmasında sakınca olmayacaktır ve genel başkanının daha güçlü hale gelmesi sağlanacaktır.

Abhaz-Fed’in mevcut ve önceki başkanları ile birlikte, aynı zamanda Geriye Dönüş Devlet Komitesi başkanlığı yapmış ve bu komitede önemli görevler yürütmüş kişilerden oluşan bir “diaspora politikaları istişare kurulu” oluşturulmalı ve devletin diasporaya yönelik politikaları bu kurulun alacağı kararlar ve vereceği raporlar doğrultusunda belirlenmeli.

Diasporada yaşayan insanlarımızın kısa vadede anavatanlarına dönüşleri mümkün olamayacağı için, ilerleyen asimilasyon sürecide dikkate alınarak,   öncelikle ulusal bilincin canlı tutulması konusunda dil, tarih, kültür ve sanatsal etkinliklerle ilgili acil bir yol haritası oluşturulmalı, bu amaca hizmet eden yayınların tercümeleri, çekilecek filmler, tiyatro oyunları, yine bu amaca uygun bestelenecek şarkılar vb ile en etkin propaganda yöntemleri Abhazya Devletinin olanakları ile seferber edilmeli.

Abhazya devlet üniversitesi çatısı altında, diaspora coğrafyasını bilimsel veriler ışığında analiz ederek her alanda tutarlı çözüm önerileri ortaya koyabilecek bir “diaspora enstitüsü” veya “diaspora araştırma merkezi” mutlaka kurulmalı, diasporada akademik kariyeri olan insanlarımızda bu enstitü veya araştırma merkezinde görevlendirilerek sürece dahil edilmelidir.

Abhazya Devlet Başkanlığı seçimlerinin daha sağlıklı bir ortamda, kesintisiz bir şekilde yapılabilmesi için Türkiye Cumhuriyeti yetkili makamlarıyla en üst düzeyde görüşülerek çözüme kavuşturulması gerekmektedir.

6 - Siyasallaşma Ve Kardeş STK’lar:

Bunun yanında siyasallaşma konusunda STK’larımız bazında yapabileceklerimiz var; kültürümüzün yaşatılması, varlığımız ve kimliğimiz ile ilgili haklarımızın yasalarla güvence altına alınması için ayrışmadan örgütlü bir şekilde mücadele etmemiz gerekiyor. Bunun için de güçlü bir federasyona ihtiyacımız var. Federasyonun Türkiye’deki siyasal yapılarla ilişkilerini eşit mesafede tutması gerekir. Sorunlarımıza ilgi göstermeyen yapılara demokratik yollardan ve sandıkta örgütlü bir şekilde tepkimizi gösterebilmeliyiz. Siyasal bir yapılaşma esnasında kendi içimizde bölünmemiz telafisi olmayan ayrılıklara neden olabilir. yani, her türlü STK’mız ile, derneklerimiz ile, federasyonumuz ile ve diğer kardeş STK’lar ile oluşturacağımız birliktelikler ile hem nicelik, hem de nitelik olarak güçlü bir kurumsal yapı oluşturduğumuz zaman hem siyasi partiler hem yerel yöneticiler sizi dikkate almak zorunda kalırlar. Bu dengeleri kuracak bir federasyon anlayışına ihtiyacımız var. Abhazya cumhuriyetinin hassasiyetlerini dikkate alarak, diğer kardeş STK’lar ile ilişkileri geliştirmek adına, üzerine düşen fedakârlığı yapacak bir federasyon anlayışına ihtiyacımız var. Toplumumuzu ilgilendiren her türlü etkinlikte, toplumumuzu kendi kişisel amaçları için kullanmaktan çekinmeyen kişilerin, adımızı kullanarak yaptıkları her türlü etkinliklere müsaade etmeyecek bir federasyon anlayışına ihtiyacımız var.

Oral Kobaş (Bganba)

Abhaz Dernekleri Federasyonu Genel Başkan Adayı

.