Türkiye’deki Abhaz Köyleri, Kültür Merkezleri / Evleri.

Özen Sanbay Atsanba

Abhaz Postası

Kültür Merkezleri/Evleri, Kültüre ve kültürün gelişimine hizmet etmek amacıyla kurulmuş opera, tiyatro, sergi vb. etkinliklerin yapıldığı yer, kültür sarayı, kültür sitesi Kelime Anlamı Kaynağı: Türk Dil Kurumu (TDK) Güncel Türkçe Sözlüğü.

Apsua yaşam biçimi/Apsua Kültürü tanımlaması TDK’nın tanımladığı kelime anlamının yetersiz kaldığı görüşündeyim. Gerçi TDK kendi bakış açısı içinde değerlendirildiği ve Türkçe düşünüldüğünde kafi gelebilir ancak, Apsua Kültüründe eksikleri çoktur.

Abhaz yapılanmaları Kültür Dernekleri bazında Türkiye genelinde giderek artması ile birlikte köylerimizde bu yapılanmalara ek olarak Kültür Merkezleri yapılanmalarına da rastlanmaya başlandı. Bu yapılanmaya ilk örnek "Çakallık Kültür Merkezi"dir. Ardından Balballı ve Harmantepe köyleri gelmektedir. Bu üç köy de Sakarya’dadır. Gerçi büyükşehir yasası ile birlikte Köy statüsü değişmiş bunun yerine mahalle olmuşlardır.

Kültür Dernekleri yapılanmaları genellikle İl ve İlçe düzeyinde sosyal ve kültürel bağı olan kimseleri bünyesinde barındırırken, köylerimizde kurulan yapılanmalar derneklerin üstlendiği işlerin yanı sıra yaşadıkları köyün menfaatlerine ilave olarak bireysel çıkarımlar ve kazanımlar hedeflemektedir.  Örneğin değişen statüleri gereği köylerinin mahalle olması bireysel olarak neleri alıp, neleri getirdiğini bilmek ister.  Kümes yapmak istese başına ne gelecek, Büyükbaş hayvanını bakmayı sürdürebilecek mi? Çoğaltıp yeni mekânlar yapabilecek mi? Ortak kullanım alanlarından meraların durumu nedir? Köy statüsünden çıkarılıp mahalle yapılan köylerimiz ne kazandı? Ne kaybetti? Bilmek ister.

Köyde yaşayan her hangi birisi dertlerini anlatabileceği muhtar dışında mülki amir, yönetici veya sorunlarını dinleyecek belediye başkanını göremez. Ya o kimselerin makamına gidecek idealist bir yöneticiye rast gelirse belki görüşme imkânı bulacak. Peki, Kültür merkezi aracılığı ile yapılabilecek bir etkinlikte binlerce insanın katıldığı bir kültür gecesine davet edilseler gelmezler mi? Hem de her biri ayrı ayrı gelir.

Özellikle değişen statü gereği köy olmaktan çıkarılmış yaşam alanlarımız mahalle statüsünde de olsa yaşam köy olduğu için Kültür Merkezleri yapılanmaları teşvik edilmeli bir an önce güçlendirilmelidir.   Bu çalışmalar netice itibariyle yerel bazda da örgütlü yapılanmaya sonuç itibariye halkın menfaatlerine hizmet edeceğinden zaman kaybedilmeden güçlendirilmelidir.

Ülkede çeşitli kültür festivalleri yapılır. Bölgeye has her hangi bir ürün esas alınır, onun adına festivaller düzenlenir. Bu festivallerin adı, Silivri de yoğurt, Amasya’da elma, İnegöl’de mobilya olur. Ama asıl kültür etkinlikleri örf ve adetleri halkın yaşam biçimine uygun olan festivaller gönüllerde taht kurar. Bursa, Yalova ve Kayseri’de Kafkas Festivalleri yapılır. Bölgede yaşayan insanlar mutlu, taşrada bulunanlar umutlu olur.

Türkiye’de yaşayan Abhazlar nüfus olarak çok değilseler de hatırı sayılır bir halktır. Tarihin her döneminde ülkenin her kademesinde görev alıp ülke çıkarları için can ve kan vermiş bir topluluktur. Abhazlar atalarının terk etmek zorunda kaldığı ve bu günlerde tanınmasını istediği bir ülkesi, Abhazya var.  Yönü Abhazya, iştigal alanı Türkiye’de yaşayan Abhazlar kurumlaşarak dernekler ve ona bağlı federasyonlarını kurmuşlardır. Adı Abhaz/Abaza olup ta (1 Dernek hariç) bu federasyona üye olmayan dernek yoktur.  Bu derneklerden başta İstanbul olmak üzere Eskişehir, İnegöl derneklerimiz kültürel organizasyonlar yaparak halkın coşkusunu zinde tutarlar.

Türkiye’de Abhazların organize ettiği “Abhaz Festivali” Yapılmadı.

Kültür Evlerimizin yöneticileri ile hiç görüşmedim ama yapılacak bir Abhaz Festivaline ev sahipliği yapar, mekânlarını açar, her türlü desteği verebileceklerinden eminim. Yukarıda saydığım kültür evleri dışında diğer köylerimiz de aynı katkıyı hatta daha fazlasını verebileceklerdir.

Yerel manada Kültür Merkezleri, Kültür Evleri teşvik edilmeli yapılanmaları ivedi olarak hayata geçmelidir. Bireysel ve toplumsal kazanç bu yapılanmalar sonucunda oluşacaktır. Aksi taktirde “Erik Dalı Gevrektir” Çok çalar, çok oynarız.

Akbalık Abhaz Kültür Evi varlığından haberdar olmadığım için bu kültürevinden hiç bahsetmedim. Başka bilmediğimiz yerler de olabilir. Bilgilendirildiğim taktirde sevinçle paylaşımlarımıza ilave edeceğimin bilinmesini isterim. Takipçilerimizden Akbalık Mahallesi Muhtarı Sayın Ananba Rustem Bilgin'in gönderdiği fotoğraf eksiğimizi tamamladı.Kendisinin haklı eleştirisini kabul eder, kültür evinin aktiviteleri için sayfalarımızın açık olduğu bilgisini sunar  teşekkür ederim. Özen Atsanba