Bağımsızlık Savaşı

Bağımsızlık Savaşı

SSCB’yi oluşturan Cumhuriyetlerin, 25.12.1991 tarihinde birlikteliklerine son verilmesinden sonra,  birliğe üye diğer devletler gibi Abhazya Cumhuriyeti de, 1921 yılında Sovyetler Birliği oluşturulurken bağımsız bir devlet olarak yer almışken Gürcü asıllı Sovyet lider Josef Stalin tarafından Abhaz halkının iradesi ve istemi dışında 1931 yılında statüsü düşürülerek Gürcistan’a bağlamıştı. Bu nedenle Sovyetler Birliği’ne son verildiğinde hukuken bağımsızlık hakkı doğmuştur. Devletin kanuni belgeleri,  antlaşmaları ve çeşitli gerekçeler, uluslar arası hukukun “Halkların Kendi Kendini Yönetme” hakkı da göz önünde bulundurularak 23 Temmuz 1992 tarihinde egemen, demokratik, bir hukuk devleti olduğunu ilan etmiştir.

Abhazya’nın ilan ettiği bu egemenliği kabul etmeyen Gürcistan, 14 Ağustos 1992 tarihinde Abhazya’ya saldırarak bir savaşa neden olmuştur. Yaşanan bu savaş ve Abhaz Halkının var olma direnişi Abhazya’nın lehine sonuçlanmış ve bağımsızlığını bir kez daha perçinlemiştir. Abhazya; 1992 yılından beri demokratik ve uluslararası standartlara göre yapılan seçimlerle belirlenen parlamento ve devlet başkanlığı, hükümeti, yargı organları, özgür basın, sivil toplum örgütleri ve ifade özgürlüğü gibi temel hak ve özgürlüklerin olduğu bağımsız bir devlettir.

Gürcistan’ın talebiyle, hiçbir nedeni olmadan Bağımsız Devletler Topluluğu tarafından 1996 yılında Abhazya’ya karşı uygulanmaya başlanan haksız ambargonun en sadık uygulayıcıları ABD, AB ülkeleri ve ne yazık ki Türkiye olmuştur.

Abhazya Cumhuriyeti’nin 03 Ekim 1999 tarihinde yaptığı referandumla, savaş sonrası yaşanan bütün olumsuz koşullar ve uygulanan her türlü ambargoya rağmen Abhaz Halkı bağımsız iradesiyle % 97,7 oranında bağımsız, demokratik ve hukuk devleti niteliklerine sahip Bağımsız Abhazya seçeneğinden yana tercihini kullanmıştır.   30 Ağustos 1993 tarihinde Abhaz-Gürcü savaşının bitiminden bugüne kadar kalıcı bir barış sağlanamamıştır. Henüz kalıcı bir barış sağlanamamış olmasına rağmen, ABD ve Türkiye başta olmak üzere Batılı devletlerin Gürcü ordusunun donatılmaları, eğitimleri, savaşa hazırlanmaları ve Gürcistan’a yaptıkları sınırsız silah yardımlarıyla gelecekte başta Abhazya ve Güney Osetya olmak üzere tüm Kafkasya’yı Gürcistan merkezli bir savaş ortamına yeniden sürükleyeceği bir gerçektir. Bunun bölgeyi devamlı tehdit altında bırakacağını, güven ve istikrarı yok edeceğini,  telafisi zor sonuçların doğmasına sebep olacağı hususunda Türkiye ve dünya kamuoyunu bildirilmesine ve bütün uyarılara rağmen söz konusu devletlerin Gürcistan’a askeri yardımları devam etmektedir.

GÜRCİSTAN -  ABHAZYA SAVAŞI KRONOLOJİSİ

14 Ağustos 1992 – Gürcistan Abhazya’ya karşı silahlı saldırı başlatır. Abhazya Yüksek Sovyet'i Başkanı Vladislav Ardzınba televizyondan Abhaz halkına, Gürcü saldırganları geri püskürtmek için seferberlik çağırısında bulundu. Abhazya Yüksek Sovyet'i de aynı gün 18-40 yaş arası erkekler için seferberlik ilan ederek, yerel askerler arasından her biri 500 kişiden oluşan 5 taburun kurulmasını kararlaştırdı. Her yaştan kişi vatanlarını korumak için ayaklandı ve böylece Abhazya kurtuluş savaşı başladı.

 15 Ağustos 1992 – Tsandrıpş bölgesine Gürcü deniz birlikleri çıkarıldı. Bölgedeki çatışmalar bittikten sonra, bu birliklere Gagra’da yaşayan Gürcü göçmenler de aktif destek verdiler ve Abhazya’nın kuzey-batı kısmı Rusya Federasyonu sınırına kadar işgal edildi.

15 Ağustos 1992 – Gürcistan askeri birlikleri Suhum’daki televizyon kulesini işgal ettiler.

16 Ağustos 1992 – Taraflar arasında çatışma hattında ateşkes sağlanması ve birliklerin karşılıklı olarak geri çekilmesi konusunda anlaşma sağlanır. Abhazya birlikleri Eşera bölgesindeki Gumısta nehrine, Gürcistan birlikleri ise Bağmaran bölgesindeki Kelafüır nehrine geri çekileceklerdi. Abhaz birlikler anlaşma uyarınca 18 Ağustos günü saat 14:00’de Gumısta nehrine çekilirler, Gürcü birlikler ise anlaşmayı çiğneyerek Suhum kentini işgal ederler.

18 Ağustos 1992 – Abhazya Yüksek Sovyet'i Prezidyumu, Yüksek Sovyet Başkanı Vladislav Ardzınba önderliğinde bir “Milli Savunma Komitesi” kurulması kararını alır. Ülkenin tüm gücüde bu komite elinde toplanır. Silahlı Kuvvetler Komutanı olarak Albay V. Kakalia, Karargâh Komutanı olarak ise Albay Sultan Sosnaliev atanır.

 21 Ağustos 1992 – Kafkas Halkları Konfederasyonu Başkanı ve Meclisi, Abhazya'ya saldıran Gürcistan'ı geri püskürtmek için Abhazya'ya gönüllü grupların gönderilmesi kararını kabul eder.

22 Ağustos 1992 – Gürcistan Devlet Konseyi Başkanı Eduard Şevardnadze "Gürcistan'ın toprak bütünlüğünü" koruma bahanesiyle bir milyon asker toplamak için genel seferberlik ilan eder.

24 Ağustos 1992 – Abhazya Parlamentosu, Abhazya’nın Gürcü asıllı halkına, Gürcistan Devlet Konseyi ve onun Suhum’daki kuklalarının propagandalarına kanmayarak tarafsız kalmaları çağırısında bulunur.

25 Ağustos 1992 – Abhazya’yı işgal eden Gürcü birlikleri komutanı Albay G.Karkaraşvili radyo ve televizyondan 97 bin Abhaz’ı yok etmek için 100 bin Gürcü’yü feda etmeye hazır olduğunu açıklar. Aynı gün Türkiye diasporasından yola çıkan 33 kişilik ilk gönüllü grubu da Gudauta’ya ulaşır.

3 Eylül 1992 – Kuzey Kafkasya Cumhuriyetlerinin liderlerinin de katılımıyla Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin aracılığında, Gürcistan ve Abhazya arasındaki silahlı çatışmanın sonlandırılması amaçlı sonuç bildirisi Moskova'da imzalanır.

15 Eylül 1992 – Abhazya Yüksek Sovyet'i Başkanlığı, "Gürcistan Devlet Konseyi Kuvvetleri’nin Abhazya'ya silahlı saldırısı" ve "Abhaz halkına uygulanan soykırım" konusunda iki kararname kabul eder.

1 Ekim 1992 – Abhaz savaşçılar, Kuzey Kafkasya’dan gelen gönüllüler, Kazaklar ve Abhaz–Adığe diasporasından gönüllülerle Gagra operasyonu başlatılır. Gürcü birliklerinin silahlı dört binden fazla askeri, 40 zırhlı aracı, onlarca havan topu, uzun menzilli topları ve askeri uçak destekleri vardı.

2 Ekim 1992 – Gagra grubunun ana kuvvetleri imha edilir ve Gagra kent merkezi Gürcü işgalcilerden temizlenir.

6 Ekim 1992 – Gagra bölgesinin tamamı Gürcü saldırganlardan temizlenir. Abhaz – Rus sınırındaki Psou nehrine Abhazya bayrağı çekilir ve neredeyse 2 aydır süren askeri abluka kırılır.

7-8 Ekim 1992 – Dünya Abhaz – Abazin Kongresi Lıhnı köyünde ilk toplantısını yapar.

11 Ekim 1992 – Abhazya Savunma Bakanlığı Kurulur. Savunma bakanı olarak General V.G.Arşba, Genel Kurmay Başkanı olarak ise General Sultan Sosnaliev atanır.

22 Ekim 1992 – Gürcü işgalciler tarafından Dimitry Gulia Abhaz Dili, Edebiyatı ve Tarihi Enstitüsü ve Devlet Arşivi yakılır. Abhazya’nın tarihini ve kültürüne ait eşi benzeri bulunmayan yüzlerce belge ve materyal yok edilir.

26 Ekim 1992 – Abhazya Silahlı Kuvvetleri Oçamçıra kentine bir operasyon düzenler.

3-4 Kasım 1992 – 1.Şrom (Guma) operasyonu.

4 Aralık 1992 – Abhazya Yüksek Sovyet'i, “Abhazya’daki coğrafi bölge ve yer isimlerinin geri döndürülmesi” kararını kabul eder.

5 Ocak 1993 – Abhazya Silahlı Kuvvetleri Suhum’a başarısız bir operasyon düzenler. İki taraf da ağır kayıplar veriler.

8 Ocak 1993 – Abhazya Yüksek Sovyet'i Prezidyumu kararı ile Vladislav Ardzınba Abhazya Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı seçilir.

14 Şubat 1993 – Kafkasya Dağlı Halklar Konfederasyonu Pitsunda’da kapsamlı bir toplantı düzenler.

15-16 Mart 1993 – Abhazya silahlı kuvvetleri Başkent Suhum’u temizlemek için yeni bir operasyon girişiminde daha bulunur. Suhum’un batı köşelerinde ve banliyölerinde sert çatışmalara giren Abhazya silahlı kuvvetleri ağır kayıplar vererek tekrar Gumısta nehri kıyısına çekilmek zorunda kalır.

4-5 Nisan 1993 – Abhazya'ya askeri yardım sağlaması amacıyla Kafkasya Dağlı Halklar Konfederasyonu ve Güney Rusya Kazakları arasında bir işbirliği anlaşması imzalanır.

2 Haziran 1993 – Doğu cephesinde geniş çaplı bir operasyon düzenlenir. Gudauta’dan yola çıkan 300 kişilik bir kuvvet de doğu cephesindeki askerlere destek vermek üzere Tamş bölgesine denizden çıkarma yapar. Abhazya Ordusu askerleri çıkarma sonucunda Suhum- Oçamçıra arasındaki kara ve tren yollarının 10 kilometrelik bölümünü 7 gün kontrolünde tutar ve daha sonra bu bölgede bulunan bütün köprüleri havaya uçurarak daha önceki konumuna geri çekilir.

4 Haziran 1993 gece 03:00 – Abhaz güçleri Aşağı Eşera bölgesindeki Gumısta köprüsünü geçerek düşmanı ilk savunma hattından çıkarırlar. Ancak bu, dikkati dağıtma amacını güden bir manevradır. Asıl saldırı Suhum’un Kuzeyinedir. Gumısta nehrini geçen Abhaz güçler Dvuxreçiya bölgesinde birkaç gün içerisinde Ahalşeni, Kaman ve Suhum Hidroelektrik Santralini düşmandan temizler. Gürcü General Z.Mamulaşvili esir alınır.

9 Haziran 1993 22:00 – Abhazya Silahlı Kuvvetleri stratejik önem taşıyan Guma bölgesine girer. Saat 24:00 sularında düşmanın direnci tamamen kırılır ve bu büyük yerleşim yerinde Abhazya bayrağı dalgalandırılır.

27 Haziran 1993 – Soçi’de “Abhazya’da ateşkesin sağlanması ve bölgede kurallara uyulması” konusunda bir anlaşma imzalanır. Bu anlaşma, uluslararası kuruluşlar ile barış güçlerinin çatışma bölgesine getirilmesini, bölgenin silahsızlaştırmasını ve kanuni düzenin gerektiği gibi işlemesini öngörüyordu. Fakat anlaşmanın etkisi uzun sürmedi. Suhum’da Abhaz halkı ve hükümetine yönelik pervasızca tehditlerin savrulduğu mitingler düzenlenir ve bu eylemler anlaşmayı iptal noktasına sürükler.

16 Eylül 1993 – Abhazya Silahlı Kuvvetleri’nin Suhum operasyonu başlar. Saat 13:00 sularında Abhaz Silahlı Kuvvetleri Gumista nehrinin aşağı köprü bölgesini ele geçirdi. Gumısta cephesindeki askerler, düşmanın güçlü savunmasını aşarlar ve Gürcü askerlerinin Suhum grubunu kuşatma altına alırlar. Birtsha, Tabisupleba, Odiş vd. bölgeler düşmandan temizlenir. Doğu cephesi askerleri de zorlu çatışmalarla Suhum – Oçamçıra karayolunu kapatarak düşmanın Suhum bölgesindeki askerlerine destek vermesini engeller.

17 Eylül 1993 – Gürcistan Devlet Başkanı E.Şevardnadze bir kez daha ülke genelinde seferberlik ilan eder.

20-21 Eylül 1993 – Abhaz birimler Suhum çevresini tamamen kuşatır

21 Eylül 1993 – Rusya Abhazya’ya ambargo ilan eder.

25 Eylül 1993 Akşam saatleri – Zorlu çatışmalar sonucunda Abhaz bayrağı Sohum tren garının çatısında dalgalanır.

27 Nisan 1993 – Şiddetli çatışmalar sonucunda Abhaz birlikler Suhum merkezine girerler ve Bakanlar Kurulu binasını ele geçirip Abhazya bayrağını burada da dalgalandırırlar.

29 Eylül 1993 saat 11.30 – Abhaz kuvvetler Maçara nehri bölgesindeki düşman güçlerinin savunmasını çökerterek Suhum havaalanını ele geçirirler. Kudrı (Kodor) nehrini ele geçiren ikinci grup ise Batı ordusu askerleri ile birleşir. Tkuarçal – Oçamçira bölgesi 13 aydır içinde bulunduğu ablukadan kurtarılır. Gürcü birimlerin bir kısmı Lata köyündeki dağlara çekilir.

Eylül 29-30 1993– Düşmanın peşini bırakmayan Abhaz birlikler, Oçamçira, Gal ve diğer yerleşim bölgelerini işgalcilerden temizlerler.

30 Eylül 1993 20:00 suları – Tüm cephelerde zafer elde eden Abhaz birlikler Gürcistan – Abhazya sınırı olan İngur nehrine varırlar ve Abhazya bayrağını sınırda dalgalandırırlar. Düşman darmadağın olur ve Abhazya toprakları işgalci Gürcü askerlerinden temizlenir.